Çocuk felci aşısı nasıl etki eder ve ne işe yarar?

Çocuk felci aşısı, poliomiyelit (çocuk felci) hastalığının önlenmesi amacıyla uygulanan bir aşıdır. Poliovirüs kaynaklı bu hastalık, sinir sistemine zarar vererek felç ve hatta ölüme yol açabilmektedir. Aşı, bu virüsün vücutta enfeksiyon oluşturmasını engelleyerek bireylerin bu hastalıktan korunmasını sağlar.

Poliomiyelitin aşısının geliştirilmesi, 20. yüzyılın ortalarına dayanmaktadır. 1955 yılında Jonas Salk tarafından geliştirilen inaktif (ölü) poliovirüs aşısı, daha sonra Albert Sabin tarafından geliştirilen canlı attenüe (zayıflatılmış) poliovirüs aşısıyla tamamlanmıştır. Her iki aşı da çocuk felcinin yaygın olduğu bölgelerde büyük başarılar elde etmiştir.

Çocuk felci aşısı bağışıklık sistemini uyararak vücutta poliovirus karşı antikorların üretimini teşvik eder. Aşı uygulandıktan sonra vücut, poliovirüs ile karşılaştığında hızlı bir yanıt vererek enfeksiyonun gelişimini engeller. Bu mekanizma, hem bireylerin hem de toplumun genel sağlık durumunu iyileştirir.

Çocuk felci aşısı genellikle beş yaşına kadar olan çocuklara uygulanır. Aşının iki ana formu bulunmaktadır:

• İnaktif poliovirüs aşısı (IPV): Enjeksiyon yoluyla uygulanır.
• Canlı attenüe poliovirüs aşısı (OPV): Ağız yoluyla alınır.

Her iki aşı da etkin ve güvenli olup, dünya çapında birçok sağlık kuruluşu tarafından önerilmektedir.

Genel olarak çocuk felci aşısı güvenlidir ve ciddi yan etkileri nadirdir. Ancak, bazı çocuklarda hafif yan etkiler görülebilir. Bunlar arasında:

• Aşının uygulandığı bölgede ağrı veya şişlik
• Hafif ateş
• Yorgunluk

Bunların yanı sıra, OPV'nin nadir durumlarda aşı ile ilişkili paralitik poliomiyelit (VAPP) gibi ciddi yan etkilere yol açabileceği bilinmektedir. Bu nedenle IPV'nin tercih edilmesi önerilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve diğer sağlık kuruluşları, çocuk felci aşısının dünya genelinde uygulanmasını teşvik etmektedir. Aşı kampanyaları sayesinde, çocuk felci vakaları önemli ölçüde azaltılmıştır. Küresel olarak bu hastalığın eradike edilmesi hedeflenmekte olup, bu hedefe ulaşmak için aşılamanın sürekli olarak sürdürülmesi gerekmektedir.

Çocuk felci aşısı, hem bireylerin hem de toplumların sağlığı için son derece önemli bir araçtır. Poliovirüsün yayılmasını önleyerek, çocuk felci hastalığının etkilerini azaltmakta ve uzun vadede hastalığın ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır. Bu nedenle, aşılamanın yaygınlaştırılması ve toplumda farkındalık yaratılması büyük bir önem taşımaktadır.