Sıtma Aşısı (RTS, S/AS01) Hakkında Temel Bilgiler
Sıtma,Plasmodiumparazitinin neden olduğu, anofel sivrisinekler aracılığıyla bulaşan ciddi bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından onaylanan ilk sıtma aşısı RTS, S/AS01 (Mosquirix™) olup, özellikle çocuklarda sıtma kaynaklı hastalık ve ölüm riskini azaltmak için geliştirilmiştir. Aşının uygulanma zamanı ve uygunluğu hakkında detaylı bilgiler aşağıda verilmiştir:
1. Sıtma Aşısı Ne Zaman Uygulanmalı?
- Aşı, DSÖ önerilerine göre, sıtmanın orta ila yüksek derecede bulaştığı bölgelerde yaşayan çocuklara uygulanır.
- RTS, S/AS01 aşısı, beş aylıktan itibaren çocuklara uygulanabilir. Aşı şeması dört dozdan oluşur
- İlk üç doz: 5., 6. ve 7. aylarda (her biri birer ay arayla) uygulanır.
- Dördüncü doz (rapel): Üçüncü dozdan yaklaşık 12-18 ay sonra, genellikle 2 yaş civarında yapılır.
- Aşı, mevcut sıtma önleme yöntemleri (sivrisinek ağları, ilaç tedavileri gibi) ile birlikte kullanılmalıdır ve mevsimsel sıtma dalgalarından önce planlanabilir.
2. Sıtma Aşısı Kimler İçin Uygundur?
- Çocuklar: Aşı öncelikle beş aylıktan büyük bebekler ve küçük çocuklar için tasarlanmıştır, çünkü bu grup sıtmadan en fazla etkilenen ve ciddi komplikasyon riski taşıyan gruptur.
- Coğrafi Konum: Sahra Altı Afrika gibi sıtmanın endemik olduğu bölgelerde yaşayan bireyler hedeflenir. Aşı, diğer bölgelerde rutin olarak önerilmez.
- Risk Grupları: Yüksek bulaş oranına maruz kalan, sağlık hizmetlerine sınırlı erişimi olan topluluklardaki çocuklar için uygundur.
3. Kimler İçin Uygun Değildir?
- Aşının bileşenlerine karşı ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olan bireyler.
- Ağır bağışıklık yetmezliği (örneğin, HIV/AIDS ile ilişkili ileri evre immün yetmezlik) olan çocuklar—bu durumlarda hekim değerlendirmesi gerekir.
- Hamile kadınlar veya emziren anneler için henüz yeterli veri bulunmadığından, rutin kullanım önerilmez.
- Sıtma riski düşük olan bölgelerde yaşayan yetişkinler veya çocuklar.
4. Önemli Uyarılar ve Ek Bilgiler
- Sıtma aşısı, sıtmaya karşı %100 koruma sağlamaz, ancak ciddi hastalık ve ölüm oranlarını önemli ölçüde azaltır. Diğer önleyici tedbirlerle desteklenmelidir.
- Aşının uygulanması, yerel sağlık otoritelerinin programlarına bağlıdır ve genellikle toplum temelli kampanyalar şeklinde yürütülür.
- Yan etkiler arasında ateş, enjeksiyon bölgesinde ağrı veya halsizlik gibi hafif semptomlar görülebilir; ciddi yan etkiler nadirdir.
- Son karar için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir, çünkü bireysel faktörler (örneğin, mevcut sağlık durumu) aşının uygunluğunu etkileyebilir.
Bu bilgiler, genel kılavuzlar temelinde hazırlanmıştır; güncel öneriler için Dünya Sağlık Örgütü veya yerel sağlık birimlerinden bilgi alın. |